Niech umierają powoli (1981)

Cannibal Ferox, reż. Umberto Lenzi

Cannibal Ferox to obok Cannibal Holocaust jeden z najbardziej niesławnych filmów w historii włoskiego kina gatunkowego. Pełen wizualnej przemocy oraz scen okrucieństw dokonywanych wobec zwierząt, dostał się na listę cenzurowanych i zakazanych produkcji w 31 krajach, jak dumnie głosił jeden ze sloganów reklamowych (trudno jest to dziś mierzalnie sprawdzić, wiadome jest, że w Stanach Zjednoczonych okazał się jednak wielkim sukcesem kasowym). Doczekał się z czasem miana filmu kultowego, choć na planie i poza nim, jego twórcy nie czuli się zbyt dobrze. Umberto Lenzi otrzymał na produkcję bardzo niski budżet, skuszono go jednak udziałem w ewentualnych zyskach z międzynarodowej sprzedaży. Napisał więc nieskomplikowany scenariusz, w którym studentka antropologii Gloria Davis (Lorraine de Selle) zapuszcza się w niezbadane regiony południowoamerykańskiej dżungli, by udowodnić swoją tezę o zanikaniu kanibalizmu wśród tamtejszych plemion, a także korzeniach ludożerstwa wyrastających z supremacji rasowej. W wyprawie towarzyszą jej brat oraz przyjaciółka. Po dotarciu w rejony rzeki Manioca grupa spotyka Mike’a (Giovanni Lombardo Radice) oraz Joego (Walter Lucchini), dwóch przemytników narkotyków, uciekających przed tubylcami…

Historia ta musiała dziać się w jak najbardziej odludnych miejscach dżungli, które podkreślałyby niedostępność i dzikość, wyzwalającą w ludziach najgorsze instynkty. Lenzi zabrał więc ze sobą niewielką ekipę do leżącego nad brzegiem Amazonki kolumbijskiego miasteczka Letizia. Już podczas lotu na plan zdjęciowy zaczęły się spory, które stworzyły dodatkową legendę otaczającą Cannibal Ferox. Reżyser, znany ze swojego nonkonformizmu i nieustępliwego charakteru, tworzył z siebie wielkiego artystę i znawcę kina, co w oczach aktorów i ekipy zaczęło wydawać się co najwyżej śmieszne. Szczególne problemy zaczęły się tworzyć w relacji między Lenzim a jego głównym aktorem, Lombardo Radice, który już w samolocie miał okazję zapoznać się z ego reżysera. Potem było już tylko gorzej – aktor odmówił zabicia świni, choć scena była w scenariuszu, który zaaprobował (myślał, że sprawę załatwi spec od efektów specjalnych). Po tej krwawej scenie zaczął grozić reżyserowi opuszczeniem planu, Lenzi nie bał się jednak nikogo i niczego, wobec czego na użytek filmu zaczęły ginąć kolejne zwierzęta (reżyser później tłumaczył, iż każde z nich zostało przeznaczone do zjedzenia przez lokalne plemiona, co niestety nie było prawdą; więcej o wydarzeniach z planu zdjęciowego tutaj). Film zasłynął także z wykorzystania szczególnie krwawych i obrzydliwych efektów specjalnych, takich jak ukazane z całą dosłownością kastracja, odłupanie czaszki maczetą czy wieszanie kobiety poprzez wbicie haków w jej piersi. Efektom nie dorównywała jednak fabuła, pełna nielogiczności i dziur, zwyczajnie bezsensowna.

Powstał film, który poza fanami włoszczyzny dziś nie zadowala już właściwie nikogo. Sam Lenzi mówi o nim jako o wypadku przy pracy, aktorzy także nie zamierzają się nad nim rozwodzić (wspomniany Radice oficjalnie uważa go za największy gniot, w jakim brał udział i chciałby o nim zapomnieć, choć paradoksalnie to ten film stał się jego najbardziej rozpoznawalnym). Jest jednak ważny dla samego nurtu, gdyż pokazuje, w jakim miejscu zaczął się upadek gatunku i co go spowodowało – niskie budżety i coraz głupsze fabuły, niewybaczalne mordowanie zwierząt na planie, solidna eksploatacja aktorów, jak i samej materii filmowej (w obrazie wykorzystano muzykę napisaną przez Roberto Donatiego do wcześniejszych Zjedzonych żywcem). Późniejsze próby włoskich reżyserów w gatunku nie były już tak krwawe i odpychające, kierując kino kanibalistyczne raczej w kierunku pełnego nagich aktorek filmu przygodowego wypełnionego akcją (Zagubieni w dolinie dinozaurów (1985), Amazonia: Catherine Miles Story (1985), Green Inferno (2004)).

Wydania Blu-ray:

Wersja US – 2xBlu-ray + soundtrack CD – Grindhouse Releasing, bez cięć, możemy obejrzeć zarówno wersję pociętą, jak i full uncut. Region A

Wersja UK „europejska” – 1x Blu-ray – Shameless Films, wersja cut, po cenzurze ze strony BBFC (wycięto 1:55min.). Region B